به‌طورکلی می‌توانیم بگوییم هر کودکی که به دنیا می‌آید، از یک تیپ خاص شخصیتی نیز برخوردار است. تیپی که ممکنه تا دوران بزرگسالی نیز همراه او باشد. اما به‌هیچ‌عنوان نمی‌توانیم نقش محیط زندگی کودک را نادیده بگیریم.شخصیت کودک در محیطی که زندگی میکند شکل‌گرفته و کامل میشود. محیطی که در آن والدین، معلم‌ها و افراد پیرامون آن نقش مهم و اساسی در این زمینه دارند. هرکدام از این افراد نیز به‌واسطه جایگاهی که دارند، دارای اهمیت خاصی نیز هستند. در این مقاله قصد داریم بپردازیم به چگونگی شکل‌گیری شخصیت کودک، پس تا پایان با ما همراه باشید.
شخصیت کودک در چه سنی شکل می‌گیرد؟
همان‌طور که گفتیم، عوامل بسیار زیادی در شکل‌گیری شخصیت کودک دخیل هستند. این عوامل دائماً در حال جابه‌جایی و کم‌وزیاد شدن هستند. به‌طورکلی اما می‌توانیم بگوییم در سن ۳ تا ۶ سال ما شاهد شکل‌گیری بخشی از شخصیت فرزند خود هستیم. شخصیتی که ممکنه برای همیشه با او باشد.
اعتماد به نفسی که خانواده‌ها به فرزندخود میدهند، شجاعتی که به او میدهند و چگونگی رفتار آن‌ها، از عوامل مهم و تأثیرگذار در شکل‌گیری شخصیت کودک میباشد. در سن ۳ تا ۶ سال، والدین میتوانند تمام نکاتی که مدنظر دارند را به فرزند خود، آموزش دهند و شخصیت او را شکل دهند.
شاید برای شما سؤال شود که در این سن، چگونه می‌توانیم به فرزند خود ارزش‌ها و باورهایمان را آموزش دهیم؟ ما به شما می‌گوییم فقط از طریق تقلید؛ بچه ها در این سن تمام حواسشان به کارهای پدر مادرشان هست. به طور مثال اگر شما در منزل بسیار پرخاشگر باشید، ممکنه فرزند شما نیز به‌مرور از این پرخاشگری استفاده کند.
پس برای ارائه باورهای درست در این سن، می‌توانید خودتان را آیینه فرزندتان قرار دهید. کارهایی که دوست دارید فرزندتان در آینده انجام دهد را خودتان در خانه و در مقابل چشمانش انجام دهید. شک نکنید فرزند شما در حال ضبط تمام کارهای شما در زندگی هست.
راه‌های رشد شخصیت کودک
یکی از باورهای غلطی که معمولاً خانواده‌ها دارند این است که فکر می‌کنند اگر یک حرف را ۱۰ بار به فرزند خود بگویند او متوجه میشود و سریعاً نیز انجام می‌دهد. باوری که فوق‌العاده اشتباه و غلط است. کودکان به‌هیچ‌عنوان در این بازه سنی به صحبت‌های شما توجه نمی‌کنند بلکه آن‌ها به رفتار شما توجه می‌کنند. پس بازهم تکرار می‌کنیم، اگر دوست دارید فرزندتان رفتارهای نیکو و پسندیده داشته باشند، در مقابلش از رفتارهای نیکو و پسندیده استفاده کنید. چراکه او تمام حواسش به رفتار شما در زندگی میباشد و دقیقاً همان رفتارهای شمارا انجام خواهد داد. در ادامه برخی از کارهایی که به رشد شخصیت کودک کمک میکند را برای شما عزیزان بیان می‌کنیم؛
- به‌جای سخنرانی شنونده خوبی باشید:
همان‌طور که گفتیم کودکان گوششان به حرف‌ها و سخنرانی‌های شما بدهکار نیست. آن‌ها به صحبت‌های طولانی شما توجه نمی‌کنند. به‌جای اینکه دائم برای او صحبت کنید، سعی کنید یک شنونده خوب برای حرف‌هایش باشید.
کودکان در این سن‌وسال علاقه زیادی به حرف‌زدن و بیان داستان‌هایشان دارند، در این مواقع شنونده بسیار خوبی برای آن‌ها باشید.
- برچسب نزنید:
گاهی اوقات ممکنه فرزند شما دچار یک اشتباه بشود. اگر شما در مورد این اشتباه یک لقب به او بدهید، ممکنه اعتمادبه‌نفس کودک را کاهش دهد. چراکه به‌مرورزمان فکر میکند واقعاً شبیه به همان برچسب است. پس به‌هیچ‌عنوان یک اشتباه را برای او بولد نکنید و اجازه فراموشی به آن بدهید.
- مهربانی با نواقص:
معمولاً پدر و مادرها دوست دارند فرزندشان در تمام عرصه‌ها بدون مشکل و کامل باشند. اما این امر شدنی نیست. هرکسی ممکنه در یک زمینه موفق و در یک زمینه دیگر ناکارآمد باشد. سعی کنید با این ناکارآمدی‌ها و کمبودها با ملایمت رفتار کرده و در عوض ویژگی‌های مثبت کودک را برایش بولد کنید.
- به‌هیچ‌عنوان مقایسه نکنید:
یکی از مهم‌ترین مواردی که می‌تواند آسیب بسیار زیادی به فرزند شما وارد کند، مقایسه او با سایر همسالانش است. از این کار بپرهیزید. به‌هیچ‌عنوان فرزند خود را در هیچ زمینه‌ای با کودکان دیگر مقایسه نکنید. این کار باعث خدشه‌دار شدن شخصیت کودک میشود.
نقش والدین در شکل‌گیری شخصیت کودک
جالب است بدانید که کودکان آیینه تمام‌نمای والدین خود هستند. شاید شما فکر کنید که چشم و گوش کودکان بسته است. اما کاملاً در اشتباه هستید. این چشم‌های کوچک فرزندانتان مشغول دیدن و ضبط تمام کارهای شما هستند. شاید برایتان جالب باشد اما هیچ‌کدام از کارها در قبال کودکان بدون جواب نخواهد ماند.
توجه کنید که شما الگوی فرزندان خود هستید. آن‌ها همان رفتاری را از خود سر میدهند که شما در منزل و در مقابل او انجام می‌دهید. پس اگر دوست دارید فرزندتان شما را سربلند کند، قبل از هر کاری به رفتارهای خودتان توجه کنید.
باورهای اشتباه در مورد شکل‌گیری شخصیت کودک
امان از این باورهای غلط برخی از والدین. والدینی که تصور می‌کنند اگر لباس‌های شیک و زیبا برای فرزند خود بخرند و بپوشانند، کودکشان نیز باشخصیت خواهد بود. اما به این موضوع توجه نمی‌کنند که این بعد ظاهری می باشد و ارتباطی با بعد باطنی کودک ندارد.
شما هرچقدر هم که لباس‌های شیک و زیبا بر تن فرزندانتان بپوشانید، تا مهارت‌های زندگی‌کردن، اخلاق نیکو و طرز صحیح فکرکردن را به او یاد ندهید، در کاستی و کمبود هستید. پس قبل از هر چیزی بدانید که فرزند شما کاملاً به شما وابسته و تمام رفتارهای شما را کپی میکند. پس سعی کنید قبل از پیداکردن راهی برای تربیت فرزند خود در بزرگسالی، شخصیت او را در کودکی کامل کنید.