تغذیه کودکان و نقش آن در سلامت کودک

در ابتدا باید بدانید در دوران کودکی عادات غذایی( تغذیه کودکان) تنظیم میشود و اگر به درستی ایجاد نشود تغییر آنها بسیار دشوار خواهد بود. با برنامه غذایی صحیح و یک سبک زندگی سالم، احتمال اینکه کودک در بزرگسالی از آسیب شناسی های خاص رنج ببرد را کاهش میدهیم. علاوه بر این، از اختلالات تغذیه ای، کم خونی، اضافه وزن یا چاقی جلوگیری خواهیم کرد. دوران کودکی مرحله ای از زندگی که در آن بیشتر تغییرات جسمی و فکری رخ میدهد و اهمیت تغذیه  کودک ( نوزاد ) در آن نهفته است.

به طور کلی روانشناسان کودک در تغذیه کودکان توصیه میکنند که رژیم غذای کودکان سرشار از غلات، میوه ها و سبزیجات و چربی های اشباع شده و نمک کم باشد. اگر چه در مقدار کمتر، باید تخم مرغ، لبنیات و ماهی نیز مصرف کنید. محدود کردن مصرف گوشت قرمز و مشتقات آن و گنجاندن آب به عنوان یک نوشیدنی ضروری در وعده های غذایی روزانه، از دیگر نکاتی است که کودکان باید از یک رژیم غذایی سالم و متعادل پیروی کنند.

در برنامه غذایی کودکان باید غذاهای بدون کالری مانند شکر یا شیرینی های صنعتی محدود شوند. آنها انرژی زیادی دارند اما مواد مغذی کمی دارند و در صورت مصرف بیش از حد میتوانند برای کودکان مضر باشند، در کوتاه مدت میتواند باعث ایجاد حفره و در آینده نه چندان دور اضافه وزن یا چاقی شوند.

به خاطر داشته باشید که ساختار فیزیکی هر کودک و رژیم غذایی آن میتواند بر اساس نیازهایش متفاوت باشد. کودکان بیشتر به غذاهای مختلف حساسیت نشان میدهند. اگر در این شرایط قرار گرفتیم، بهتر است به یک متخصص تغذیه کودک مراجعه کنیم. متخصص پس از بررسی موضوع، منوی غذایی را  تهیه میکند تا کودک با جایگزینی برخی از غذاها به جای برخی دیگر، رژیم غذایی سالمی داشته باشد.

اصول تغذیه کودک چیست؟

تغذیه نوزاد به غذاهایی اطلاق می شود که کودک یا نوزاد برای دریافت مواد مغذی مورد نیاز برای زندگی مصرف می کند.بدن کودکان از مواد مغذی موجود در غذا برای رشد و سالم ماندن استفاده می کند. پنج گروه اصلی غذایی کودک:

پروتئین ها :غذاهای دریایی، گوشت و مرغ بدون چربی، تخم مرغ، لوبیا، نخود، محصولات سویا و آجیل و دانه های بدون نمک را برای تامین پروتئین انتخاب کنید.

میوه:فرزندتان را تشویق کنید که به جای آب میوه، میوه های مختلف، اعم از تازه، کنسرو شده، منجمد یا خشک بخورد. اگر کودک شما آبمیوه می نوشد، مطمئن شوید که 100% آبمیوه بدون شکر اضافه شده است و مقدار مصرف آن را محدود کنید. به دنبال میوه های کنسرو شده باشید که برچسب سبک یا بسته بندی شده در آب خود دارند، به این معنی که قند اضافه کمی دارند. به خاطر داشته باشید که نصف فنجان میوه خشک به عنوان یک فنجان میوه تازه محسوب می شود. اگر میوه خشک بیش از حد مصرف شود، می تواند کالری بیشتری را به بدن برساند.

سبزیجات: انواع سبزیجات را اعم از تازه، کنسرو شده، منجمد یا خشک سرو کنید. هر هفته سعی کنید سبزیجات متنوعی از جمله سبز تیره، قرمز و نارنجی، لوبیا و نخود، نشاسته ای و غیره ارائه دهید. هنگام انتخاب سبزیجات منجمد یا کنسرو شده، به دنبال گزینه هایی باشید که سدیم کمتری دارند.

غلات :غلات کامل مانند نان سبوس دار، بلغور جو دوسر، ذرت بو داده، کینوآ و برنج قهوه ای یا وحشی را انتخاب کنید. غلات تصفیه شده مانند نان سفید، رشته فرنگی و برنج را محدود کنید.

محصولات لبنی:کودک خود را تشویق کنید که لبنیات کم چرب یا بدون چربی مانند شیر، ماست، پنیر یا نوشیدنی های سویای غنی شده بخورد و بنوشد.

بهترین تغذیه برای کودکان
تشویق برای غذا خوردن
تغذیه سالم برای کودکان

سعی کنید کالری مصرفی فرزندتان را که ناشی از موارد زیر است محدود کنید:

شکر:شکر را محدود کنید. قند طبیعی، مانند قند موجود در میوه و شیر، قند اضافه شده نیست. برخی از نمونه های شکر اضافه شده عبارتند از: شکر قهوه ای، شیرین کننده ذرت، شربت ذرت، عسل و غیره. برچسب های تغذیه را بررسی کنید. غلات را با حداقل شکر اضافه انتخاب کنید. از نوشیدنی های حاوی قند افزوده مانند نوشابه و نوشیدنی های ورزشی و انرژی زا خودداری کنید.

چربی های اشباع و ترانس: چربی های اشباع شده را محدود کنید، چربی هایی که عمدتاً از غذاهای حیوانی مانند گوشت قرمز و مرغ و لبنیات پرچرب تهیه می شوند. به دنبال راه هایی برای جایگزینی چربی های اشباع شده با روغن های گیاهی و آجیل باشید که اسیدهای چرب ضروری و ویتامین E را تامین می کنند. چربی های سالم تر نیز به طور طبیعی در زیتون، آجیل، آووکادو و صدف ها یافت می شوند. چربی های ترانس را با اجتناب از غذاهایی که حاوی روغن هیدروژنه جزئی هستند محدود کنید.

سدیم.:اکثر کودکان در ایالات متحده بیش از حد سدیم در رژیم غذایی روزانه خود دریافت می کنند. فرزندتان را تشویق کنید که به جای چیپس و کلوچه، میوه و سبزیجات بخورد. برچسب های تغذیه را بررسی کنید و به دنبال محصولاتی باشید که سدیم کمی دارند.

غذا انرژی و مواد مغذی مورد نیاز نوزادان را برای سلامتی فراهم می کند. برای نوزاد، شیر مادر بهترین است. این شامل تمام ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز آنها است. شیر خشک برای نوزادانی که مادرانشان نمی توانند یا ترجیح می دهند شیر ندهند در دسترس است.

چرا تغذیه مناسب برای کودکان مهم است؟

تغذیه نامناسب در کودکان می تواند باعث مشکلات سلامتی و تغییر وزن (اضافه وزن، چاقی و …) شود.

آموزش عادات غذایی سالم به کودکان برای جلوگیری از مشکلات تغذیه بسیار مهم است.

توجه به این نکته ضروری است که کودکانی که وزن مناسبی دارند، به احتمال زیاد در بزرگسالی در وزن سالم باقی می مانند.

کودکانی که غذاهای پرچرب و قند زیادی مصرف می کنند و زمان کمتری را صرف فعالیت بدنی می کنند، ممکن است دچار مشکل اضافه وزن شوند.

مشکلات وزنی که در دوران کودکی ایجاد می شود می تواند منجر به بیماری های مرتبط با وزن مانند سرطان، بیماری قلبی، فشار خون بالا، دیابت و غیره شود.

عوامل دیگری که بر رشد کودک تأثیر می گذارد

داشتن یک سبک زندگی سالم در دوران کودکی تعیین می کند که کودکان رشد و تکامل سالمی داشته باشند. انجام فعالیت بدنی منظم نیز برای سلامتی کوچولوها بسیار مهم است. کارشناسان توصیه می کنند زمان حضور کودکان در مقابل تلویزیون، تبلت یا کامپیوتر را محدود کنید. این پیشنهاد برای مهار سبک زندگی کم تحرک و ترویج ورزش در دوران کودکی است.

توصیه می شود کودکان بین 8 تا 10 ساعت در روز بخوابند. تنظیم برنامه خواب برای کودکان کلید دیگری برای رشد سالم آنهاست.

عواقب سوء تغذیه کودکان

رژیم غذایی ناکافی نه تنها به رشد آسیب می رساند، بلکه با کمبودهای تغذیه ای مانند کمبود ویتامین ها نیز همراه است. خطرات یک رژیم غذایی نامتعادل می تواند در طول زندگی ظاهر شود. چاقی یا سایر بیماری های ناشی از آن مانند دیابت یا کلسترول می تواند ناشی از سوء تغذیه دوران کودکی باشد.

خوشبختانه، مردم به طور فزاینده ای از اهمیت کنترل رژیم غذایی در دوران کودکی آگاه هستند. کمپین های راه اندازی شده توسط دولت یا بنیادهای مختلف برای مبارزه با چاقی و سبک زندگی کم تحرک به والدین کمک کرده است تا واکنش نشان دهند و علاقه بیشتری به تغذیه خوب فرزندان خود داشته باشند.

فقر آهن در کودکان 1 تا 4 سال به دليل بالا بودن نياز بدن به اين ماده معدني، بسيار شايع است. آهن براي ساخته شدن گلبول‌هاي قرمز خون و حمل اكسيژن به تمام نقاط بدن مورد نياز است. مهمترين منابع حاوي آهن شامل منابع گوشتي مانند گوشت گاو و گوشت گوسفند، منابع گياهي مانند غلات غني‌ شده، نان، ميوه‌هاي خشك شده، تخم مرغ، دانه‌هاي و سبزيجات سبز برگ پهن مانند هويج و كلم بروكلي هستند.

لازم به یادآوری است که  مصرف همزمان مواد غذايي سرشار از ويتامين c به جذب حداكثر آهن كمك مي‌كند، از اين رو بهتر است در تغذیه کودک و وعده‌هاي غذايي عصر يك ليوان آب پرتقال گنجانده شود.

 شامل نان، برنج، ماكاروني، غلات و سيب‌زميني در تغذیه کودک مي‌شوند بايد همواره با وعده‌هاي غذايي مصرف شود.

كلسيم براي رشد استخوان‌ها و دندان‌ها ضروري است. محصولات لبني چون شير، ماست، پنير، سبزيجات سبز تيره، ماهي كنسرو و با استخوان‌هاي نرم و آب ميوه‌هاي غني شده، از منابع غني كلسيم به شمار مي‌آيند.

براي سلامت پوست مورد نياز است. سبزيجات و ميوه‌هاي زرد و نارنجي رنگ مانند فلفل، گوجه فرنگي و انبه، سبزيجات سبز تيره، جگر و محصولات لبني از منابع مهم حاوي ويتامين A هستند و باید حتما در برنامه تغذیه کودک به صورت مرتب گنجانده شوند.

براي سيستم ايمني و رشد بدن اهميت دارد. اين ويتامين همچنين به جذب آهن به ويژه از منابع غذايي غير گوشتي كمك مي‌كند. دريافت ويتامين C اغلب در بين كودكاني كه ميوه و سبزيجات به مقدار كم مصرف مي‌كنند، پايين است. مركبات، توت‌ها و سبزيجاتي كه پخته نمي‌شوند، سيب‌زميني و آب ميوه‌ها سرشار از ويتامين C هستند.

این ویتامین برای متابوليسم كلسيم ضروري است و مي‌تواند در نتيجه عملكرد نور ‌آفتاب بر روي پوست بدن، سنتز شود. ماهي‌هاي روغني مانند ماهي تن، ساردين و ماهي آزاد به علاوه مارگارين غني شده و محصولات لبني از مهمترين منابع حاوي ويتامين D محسوب مي‌شوند.