اختلال طیف اوتیسم

اختلال طیف اوتیسم یا ASD براساس DSM5

آیا می دانید مبنای طبقه بندی اختلالات روانی چیست؟

در سال 1952 انجمن روانپزشکی آمریکا ” راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی – DSM ” را چاپ کرد. نسخه اولیه آن شامل 106 ناهنجاری فکری و ذهنی بود . از آن موقع تا حالا DSM هرچندسال یک بار ارتقا پیداکرده تا اینکه نسخه پنجم آن یعنی DSM 5 درسال 2013 به چاپ رسید که در ایران هم مبنای تشخیص بیماریها و مورد استفاده روانشناسان و روانپزشکان است.

تعریف اختلال طیف اوتیسم

A:

فرد دارای ASD به طور دایم و در موقعیتهای مختلف، در ارتباط اجتماعی و تعامل اجتماعی مشکل دارد و این موضوع را معیارهای زیر نشان میدهند:

1. فرد در تقابل اجتماعی هیجانی نقص دارد. نقص در تعامل اجتماعی – هیجانی متقابل (social emotional reciprocity) یک پیوستار است که از نزدیک شدن به دیگران به صورت غیر عادی و عدم مصاحبت نوبتی شروع می شود، از علاقه اندک به اشتراک گذاشتن علایق، هیجانها، و عواطف خود، واکنش نه چندان زیاد و مناسب به علایق، هیجانها و عواطف دیگران عبور میکند و به بی اعتنایی کامل به تعامل اجتماعی و پیشقدم شدن در آن خاتمه می یابد.
2. فرد در رفتارهای ارتباطی غیر کلامی که برای تعامل اجتماعی ضرورت دارند، نقص دارد. نقص در رفتارهای ارتباطی غیر کلامی یک پیوستار است که از ضعف فرد در ادغام روشهای ارتباطی کلامی و غیر کلامی شروع میشود، از ناهنجاری در تماس چشمی و زبان بدن، یا نقص در درک روشهای غیر کلامی و استفاده از آنها عبور میکند و به فقدان کامل حالات هیجانی صورت یا ژستهای بدنی خاتمه مییابد.
3. فرد در ایجاد، حفظ و درک روابط میان فردی نقص دارد. نقص در ایجاد و حفظ روابط میان فردی یک پیوستار است که از دشواری در تنظیم رفتار برای مطابقت داشتن با موقعیتهای اجتماعی مختلف شروع می شود، از دشواری در بازیهای تخیلی با دیگران و دوست پیدا کردن عبور میکند و به عدم علاقه ظاهری به مردم خاتمه مییابد؛ به نظر میرسد که فرد به دیگران علاقه ندارد.

B:

مجموعه ای از رفتارها، علایق، و فعالیتهای محدود و تکراری، که حداقل دو مورد از موارد زیر آن را نشان میدهند:

1. فرد حرکات فیزیکی کلیشه ای و تکراری دارد، یا از اشیا همیشه به یک شکل استفاده میکند مثلا، حرکات ساده قالبی، پژواک کلام، استفاده تکراری از اشیا، یا عبارات ویژه (Idiosyncratic).
2. فرد به شدت پایبند روتین است، رفتارهای کلامی و غیر کلامی او نظم و ترتیب خاصی دارند، و به شدت در مقابل تغییر مقاومت نشان میدهد مثلا، حرکات فیزیکی با نظم و ترتیب خاص، پافشاری بر یک مسیر همیشگی، پافشاری بر یک غذای همیشگی، سئوالات پی در پی و تکراری، یا ناراحتی شدید در مقابل کوچکترین تغییرات.
3. فرد علایقی بسیار محدود و ثابت دارد که از لحاظ شدت یا میزان توجه غیر عادی هستند مثلا، دلبستگی شدید به اشیای غیر معمولی، یا اشتغال ذهنی در مورد موضوعات غیر عادی، دایره علایق فرد بسیار محدود است، یا علایقش را اصلا تغییر نمیدهد.
4. واکنش افراطی یا تفریطی در مقابل محرکهای حسی یا علاقه غیر معمولی به بعضی جنبه های حسی محیط مثلا، فرد ظاهرا به درد/گرما/سرما بی تفاوت است، به بعضی صداها یا بافتهای اشیا واکنش خصمانه نشان میدهد، بعضی اشیا را به طور افراطی بو یا لمس میکند، به بعضی نورها یا اشیای چرخان علاقه بسیار شدیدی نشان میدهد.

C:

سمپتومهای ASD باید در نوزادی و خردسالی حضور داشته باشند (هرچد ممکن است فقط زمانی به چشم بیایند که الزامهای اجتماعی از تواناییهای محدود فرد فراتر می روند، یا ممکن است استراتژی هایی که فرد در دوره های بعدی زندگی یاد گرفته است آنها را پنهان کنند).

D:

سمپتوم ها در عملکرد اجتماعی، شغلی، یا سایر زمینه های عملکردی مهم اختلال ایجاد میکنند.

E:

معلولیت ذهنی یا تأخیر رشدی کلی نمی تواند علت بهتری برای این سمپتومها باشد.