اختلال استرس پس از سانحه

آیا می دانید مبنای طبقه بندی اختلالات روانی چیست؟

در سال 1952 انجمن روانپزشکی آمریکا ” راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی – DSM ” را چاپ کرد. نسخه اولیه آن شامل 106 ناهنجاری فکری و ذهنی بود . از آن موقع تا حالا DSM هرچندسال یک بار ارتقا پیداکرده تا اینکه نسخه پنجم آن یعنی DSM 5 درسال 2013 به چاپ رسید که در ایران هم مبنای تشخیص بیماری ها و مورد استفاده روانشناسان و روانپزشکان است.

تعریف اختلال استرس پس از سانحه

A: در کودکان 6 ساله یا کمتر، قرار گرفتن در معرض یک یا چند رویداد زیر:

مرگ یا تهدید به مرگ، جراحت جدی و واقعی یا خیالی، یا تجاوز جنسی واقعی یا تهدید به آن، به یک یا چند روش زیر:

1.کودک رویداد تروماتیک را به طور مستقیم تجربه می کند.

2.شخصا شاهد وقوع رویداد تروماتیک برای دیگران است مخصوصا برای والدین یا سایر مراقبت کنندگان اصلی.

توجه: شاهد بودن شامل مشاهده رویدادهای زیر نمی شود:

رویدادهایی که در رسانه های الکترونیک، تلویزیون؛ فیلمهای سینمایی، یا عکسهای مختلف به نمایش گذاشته می شوند.

3. کودک می شنود که برای یکی از والدین یا یکی از کسانی که از او مراقبت می کنند رویداد (رویدادهای) تروماتیک پیش آمده است.

B: حضور یک یا چند سمپتوم مزاحم و ناخواسته مرتبط با رویداد تروماتیک که بعد از وقوع رویداد تروماتیک و به علت اختلال استرس پس از سانحه شروع شده است.

1.خاطرات تکراری، غیر ارادی، و مزاحم از رویداد(های) تروماتیک خودبخود یا به علت بعضی محرک ها به یاد می آیند.

توجه: خاطرات خودبخود و مزاحم ممکن است الزاماً ناراحت کننده به نظر نرسند و ممکن است خودشان را در بازیهای کودکان دوباره نشان دهند.

2. کودک به طور مکرر خواب های بدی می بیند که محتوا و یا عواطف درون آنها با رویداد تروماتیک مرتبط هستند.

توجه: اطمینان یافتن از این موضوع که محتوای ترسناک رویاها با رویداد تروماتیک مرتبط است ممکن است امکان پذیر نباشد.

3. واکنش های گسسته مثل، فلش بک که در آنها کودک طوری احساس یا عمل کند که می انگار رویداد تروماتیک دوباره در حال روی دادن است. چنین واکنش هایی ممکن است روی یک پیوستار روی دهند که افراطی ترین حالت آن از دست دادن کامل آگاهی از محیط اطراف است. اینگونه بازسازی رویدادهای مرتبط با تروما ممکن است خودش را در بازیهای کودکان نشان دهد.

4. وقتی کودک در معرض محرک های درونی یا بیرونی که به طور مستقیم یا غیر مستقیم شبیه به یکی از جنبه های رویداد تروماتیک هستند قرار می گیرد به استرس روانی شدید یا طولانی مدت دچار می شود.

5. کودک به محرک های که او را به یاد رویداد تروماتیک می اندازد واکنش های فیزیولوژیک شدید نشان می دهد.

C: یک یا چند مورد از سمپتوم های زیر که نشان دهنده یکی از این دو مورد هستند. باید حضور داشته باشند :

1. اجتناب مکرر و دائمی از محرک های مرتبط با رویداد(های) تروماتیک

2. تغییراتی منفی در افکار و خلق مرتبط با رویداد(های) تروماتیک. سمپتوم های 1 یا 2 باید بعد از رویدادهای تروماتیک شروع شوند یا بعد از رویداد(های) تروماتیک بدتر شوند.

اجتناب دائمی از محرک ها

1. اجتناب یا تلاش برای اجتناب از فعالیت ها، مکان ها، یا یادآورنده های فیزیکی که باعث به یاد آوردن رویدادهای تروماتیک می شوند.
2. اجتناب یا تلاش برای اجتناب از مردم، صحبت ها، یا موقعیت های میان فردی که باعث به یاد آوردن رویداد (های) تروماتیک می شوند.

تغییرات منفی در افکار (شناخت ها) در اختلال استرس پس از سانحه

1. افزایش چشمگیر فراوانی حالات هیجانی مثلا، ترس، احساس گناه، غم، شرم، سردرگمی.
2. کودک به فعالیتهای مهم زندگی خود به شدت بی علاقه شده است یا زیاد در آنها شرکت نمی کنند از جمله بازی با خود یا با سایر کودکان.
3. از دیگران دوری می جوید و گوشه گیر شده است.
4. در اکثر مواقع، هیجان های مثبت خود را ابرازنمی کند.

D: در برانگیختگی و نحوه واکنش کودک تغییراتی به وجود آمده است که با رویداد تروماتیک مرتبط هستند. این تغییرات بعد از وقوع رویداد تروماتیک شروع یا بدتر شده اند، این موضوع را دو مورد یا بیشتر از موارد زیر نشان می دهند.

1.کودک که از PTSD رنج می برد زود رنج است و ناگهان از خشم منفجر می شود به کوچکترین تحریک، یا حتی بدون هیچگونه تحریک که معمولا به صورت پرخاشگری کلامی یا فیزیکی نسبت به دیگران یا اشیا نشان داده می شود از جمله ، قشقرق های بسیار شدید.

2.دائما گوش به زنگ است و بیش از حد به اطراف توجه می کند.

3.واکنش های از جا پریدن و کودک بیش از حد زیاد و افراطی است.

4.نمی تواند به آسانی تمرکز حواس داشته باشد.

5.اختلال در خواب (مثلا، نمی تواند به آسانی به خواب برود، یا به خواب ادامه دهد، یا در خواب بی تاب و بی قرار است).

E: مدت این ناراحتی بیش از 1 ماه است.

F: ناراحتی باعث می شود در روابط کودک با والدین خواهران و برادران، کودکان همسن و سال، یا سایر مراقبت کنندگان دیسترس یا نابسامانی شدید به وجود آید یا رفتارهای کودک در مهد کودک و کودکستان باعث بروز مشکلاتی شود.

G: ناراحتی کودک را نمی توان به اثرات فیزیولوژیک یک ماده مثلا داروی تجویزی یا الکل یا به یک عارضه پزشکی دیگر نسبت داد.